شربت اکسپکتورانت
شربت اکسپکتورانت ,شربت اکسپکتورانت برای چیست,شربت اکسپکتورانت کدئین,شربت اکسپکتورانت برای کودکان,شربت اکسپکتورانت در بارداری,شربت اکسپکتورانت در شیردهی
توضیحاتی در مورد شربت اکسپکتورانت
شربت اکسپکتورانت (Expectorant) دارویی ضد سرفه است که برای درمان سرفه‌های ناشی از سرماخوردگی و حساسیت یا عفونتهای تنفسی توسط پزشک تجویز می‌شود.در این مطلب از سایت جسارت در مورد شربت اکسپکتورانت صحبت میکنیم امیدواریم مورد توجه قرار بگیرد.همراهان گرامی سایت جسارت ، مصرف و تعیین دوز دارو به عهده پزشک معالج شما می باشد و سایت جسارت هیچگونه مسئولیتی در خصوص مصرف خود سرانه داروها ندارد. حتماً قبل از استفاده از این دارو با پزشک معالج خود مشورت نمایید و از مصرف خودسرانه دارو به شدت بپرهیزید!
شربت اکسپکتورانت و سرد شدن هوا
با سرد شدن هوا احتمال مبتلا شدن به سرفه و گلودرد هم افزایش می‌یابد. در این مواقع ترغیب می‌شویم به سراغ داروهای ضد سرفه برویم. شربت اکسپکتورانت یکی از این داروهاست
شربت اکسپکتورانت چیست
شربت اکسپکتورانت (Expectorant) دارای سه ترکیب دارویی گوناگون شامل گایافنزین (با رقیق کردن خلط، چسبندگی آن را کاهش می‌دهد و خروج آن را سهولت می‌بخشد)، کلرفنیرآمین (اثر آنتی‌هیستامینی دارد) و سودو افدرین (ترشحات را کم می‌کند و اثر ضد احتقانی دارد) است که برآیند اثر این سه ترکیب، مایه رقیق شدن خلط و بیرون آمدن آن از شش و راههای هوایی می‌گردد. مورد مصرف این دارو، درمان علامتی سرفه و احتقان بینی ناشی از سرماخوردگی، آلرژی و عفونتهای تنفسی می‌باشد.
مشخصات شربت اکسپکتورانت
اکسپکتورانت (به انگلیسی: Expectorant) نامهای تجارتی : Coufex – Pectoramin – Pectorant رده درمانی: خلط آور، ضد سرفه رده فارماکولوژیک: اکسپکتورانت اشکال دارویی: شربت حاوی گایافنزین به میزان ۱۰۰ میلی‌گرم در ۵ سی‌سی، کلرفنیرامین مالئات به میزان ۲ میلی‌گرم در ۵ سی‌سی و سودوافدرین کلراید به میزان ۳۰ میلی‌گرم در ۵ سی‌سی است. نکته: تا چند سال قبل، در شربت اکسپکتورانت به جای سودوافدرین از فنیل پروپانول آمین Hcl به میزان ۲ میلی‌گرم و سیترات سدیم به میزان ۱۹۷ میلی‌گرم و اسید سیتریک به میزان ۶۰ میلی‌گرم در هر ۵ سی‌سی استفاده می‌شد.
موارد مصرف شربت اکسپکتورانت
اکسپکتورانت برای کاهش غلظت و چسبندگی خلط و سهیل خروج آن از ریه‌ها، کاهش موکوس ریوی و تبدیل سرفه‌های خشک به سرفه ترشحی و خلط آور استفاده می‌شود.
مقدار مصرف شربت اکسپکتورانت
میزان دقیق مصرف این دارو باید توسط پزشک تعیین گردد اما به طور معمول میزان مصرف برای بزرگسالان و کودکان به شرح زیر است: بزرگسالان: ۵ تا ۱۰ میلی‌گرم (۵ تا ۱۰ سی سی) از راه خوراکی، هر ۶ ساعت تجویز می‌شود. کودکان سنین ۶ تا ۱۲ سال: ۲٫۵ تا ۵ سی سی از راه خوراکی، هر ۶ تا ۸ ساعت تجویز می‌شود. (تا حداکثر ۲۰ سی سی در روز) کودکان سنین ۲ تا ۶ سال: ۱٫۲۵ تا ۲٫۵ سی سی از راه خوراکی، هر ۶ تا ۸ ساعت تجویز می‌شود. (تا حداکثر ۱۰ سی سی در روز) توجه: تشخیص صحیح نوع سرفه اهمیت بسزایی دارد چراکه عفونتهای تنفسی، تومورهای قفسه سینه و ریه و… ممکن است تنها با سرفه خود را نشان دهند و لذا تنها درمان علامتی آنها باعث پیشرفت بیماری و از دست دادن زمان می‌شود. توجه: این دارو در کودکان زیر دو سال بدون تجویز پزشک نباید مصرف شود.
نکاتی در مورد مصرف شربت اکسپکتورانت
پس از خوردن این دارو باید آب نوشیده شود تا فرد دچار مشکلات گوارشی ناشی از مصرف دارو نشود. این دارو باعث خواب آلودگی نیز می‌شود و مصرف آن هنگام کار با وسایل خطرناک و رانندگی ممکن است عواقب جبران‌ناپذیری را به دنبال داشته باشد. قبل از هر گونه عمل جراحی و یا درمان‌های اضطراری، پزشک را از مصرف دارو باید مطلع کرد. در صورت تداوم نشانه‌های بیماری بیش از یک هفته یا وجود تب بالا، به پزشک مراجعه شود. شربت اکسپکتورانت را نباید در دوران بارداری مصرف کرد. از تغییر وضعیت ناگهانی پس از مصرف دارو خودداری شود. ممکن است پس از مصرف حالت تهوع داشته باشید، برای رفع این مشکل دراز بکشید. از خوددرمانی سرفه بپرهیزید، زیرا سرفه مداوم و تب بالا عموما حاکی از بیماری جدی از جمله عفونت است. این دارو دارای کدئین است، لذا ممکن است باعث سرخوشی و وابستگی جسمی یا ایجاد عادت بشود.1. در صورت استفاده از سایر ترکیبات مقلد سمپاتیک، احتیاط شود. 2. این دارو ممکن است ایجاد خواب آلودگی نماید. بنابراین از انجام کارهایی که نیاز به هوشیاری دارند، پرهیز شود. 3. قبل از هر گونه عمل جراحی و یا درمان های اضطراری، پزشک را از مصرف دارو باید مطلع کرد. 4. در صورت تداوم نشانه های بیماری بیش از 7 روز یا وجود تب بالا، به پزشک مراجعه شود.
مکانیسم اثر شربت اکسپکتورانت
اکسپکتورانت حاوی ترکیباتی است که موجب رقیق شدن خلط و خروج آن از ریه ها می گردند. کلرفنیرامین موجود در این فراورده با اثرات ضد هیستامین، فنیل پروپانول آمین با اثر مقلد سمپاتیک ضداحتقان و گایافنزین با کاهش چسبندگی خلط و تسهیل خروج آن، در نهایت موجب تسکین سرفه های خشک و نرم شدن مخاط ریه و تخلیه خلط می گردند.اکسپکتورانت از ترکیب سه دارو تولید شده‌است. این سه دارو عبارت‌اند از: گایافنزین، کلرفنیرآمین و سودوافدرین. برآیند اثر این داروها، سبب رقیق شدن خلط و بیرون‌آمدن آن از شش و راههای هوایی می‌شود. از این سه دارو، گایافنزین سبب کاهش چسبندگی خلط و آسان شدن خروج آن می‌شود، کلرفنیرآمین با اثرهای آنتی هیستامینی خود تأثیر می‌گذارد و سودوافدرین به عنوان یک داروی آدرنرژیک و با اثرات سمپاتیک خود، به صورت یک ترکیب ضداحتقان عمل می‌کند. بدین ترتیب اکسپکتورانت در نهایت سبب تسکین سرفه‌های خشک و همچنین نرم‌شدن مخاط شش و تخلیه خلط می‌گردد. مکانیسم اثر : کلرفنیرآمین مالئات با مهار رقابتی گیرنده هیستامینی H1 در سطح عمل کننده سلول اثر می کند و بنابراین از پاسخ های القا شده بوسیله هیستامین پیشگیری می کند. گایافنزین به عنوان یک اکسپکتورانت با افزایش حجم و کاهش ویسکوزیته ترشحات در نای و برونش عمل می کند . بنابراین باعث افزایش کارایی رفلکس سرفه و تسهیل خروج ترشحات می شود. پسودوافدرین : بر روی گیرنده آلفا آدرنرژیک در مخاط دستگاه تنفسی عمل می کند و ….. دارو باعث کاهش تورم دستگاه تنفسی و کاهش احتقان بینی و افزایش پتانسی راههای هوایی می شود. همچنین تخلیه ترشحات سینوسها را تسهیل می کند و باعث باز شدن انسداد شیپوراستاش می شود. ( USP DI 2005 )
عوارض شربت اکسپکتورانت
اگرچه هر یک از اجزای این فراورده، عوارض جانبی مشخص دارد ولی با مقادیر بکاربرده شده در این فرمولاسیون عارضه قابل توجهی ایجاد نمی کنند.عوارض جانبی و ناخواسته : گایافنزین : اسهال، گیجی، سردرد، تهوع و استفراغ، بثورات پوستی، درد معده و کهیر کلرفنیرآمین: اثرات آنتی کولینرژیک ( خشکی دهان، بینی و گلو، مشکلات ادراری و احتباسی، تاری دید ، کاهش یا افزایش فشار خون پسودوافدرین : تشنج، توهم، ضربان قلب نامنظم یا آهسته ، تنفس کوتاه یا سختی تنفس ، عصبی بودن، بی قراری، مشکل دفع ادرار، تاری دید، کاهش یا افزایش فشارخون. ( USP DI 2005 )
ترکیبات شربت اکسپکتورانت
در واقع شربت اکسپکتورانت حاوی سه ترکیب است: 1- گایافنزین با رقیق کردن خلط، چسبندگی آن را کاهش می‌دهد و خروج آن را سهولت می‌بخشد. 2- کلرفنیرآمین اثر آنتی‌هیستامینی دارد. 3- سودو افدرین ترشحات را کم می‌کند و اثر ضد احتقانی دارد. گاهی کدئین نیز به این سه ترکیب اضافه می‌شود که اثر آرام بخشی به آن می‌افزاید.
دسته دارویی شربت اکسپکتورانت
دسته دارویی : ضد حساسیت ، ضد احتقان ، ضد سرفه (USP DI 2005) ماده موثره : هر 5 میلی شربت حاوی 100 میلی گرم گایافنزین ، 2 میلی گرم کلرفنیرآمین مالئات و 30 میلی گرم پسودوافدرین می باشد. فرمول شیمیایی : گایافنزین : 1,2-Propanediol,3 (2-methoxyphenoxy) کلرفنیرآمین مالئات: y-(4-chlorophenyl)-N,N-dimethyl-2-pyridine propanamine,(z)-2-butenedioate (1:1) پسودوافدرین هیدروکلراید: [S-(R,R)]-α-[1-(Methyl amino)ethyl]-benzenemethanol hydrochloride (PDR 2007 )
فارماکوکینتیک شربت اکسپکتورانت
فارماکوکینتیک : کلرفنیر آمین مالئات: بخوبی بعد از مصرف خوراکی جذب می شود و نیمه عمر پلاسمایی آن 14 تا 25 ساعت است . شروع اثر آن 15 تا 60 دقیقه و زمان رسیدن به حداکثر غلظت پلاسمایی 2 تا 6 ساعت و طول اثر آن 4 تا 8 ساعت است . حذف آن از طریق کلیه انجام می شود . گایافنزین: به سرعت جذب می شود و دفع آن کلیوی است . پسودوافدرین هیدروکلراید : براحتی پس از مصرف خوراکی جذب می شود، شروع اثر آن 15 تا 30 دقیقه بوده و بیوترانسفورماسیون آن کبدی است . حذف آن کلیوی است و حدود 55 تا 57 درصد تغییر نیافته در 24 ساعت دفع می شود. ( USP DI 2005 )
منع مصرف شربت اکسپکتورانت
بعلت وجود پسودوافدرین در این فرآورده در بیمارانی که گلوکوما با زاویه باریک و احتباس ادراری دارند و یا از داروهای مهار کننده مونوآمین اکسیداز مصرف می کنند و یا تنها 14 روز از قطع مصرف این داروها در آنها می گذرد منع مصرف دارد. همچنین در بیماران دارای فشارخون بالای حاد یا بیماری های عروق کرونر و افرادی که سابقه حساسیت به این دارو دارند منع مصرف دارد. ( USP DI 2005 )
شربت اکسپکتورانت در بارداری و شیردهی
از لحاظ مصرف در بارداری در دسته بندی FDA ، گایافنزین در رده C و کلرفنیرآمین در رده B قرار دارد و روی پسودوافدرین مطالعات انسانی صورت نگرفته اما مطالعات حیوانی عوارض تراتوژنیک در جنین نشان نداده است اما می تواند باعث کاهش وزن ، قد و کاهش سرعت تشکیل استخوان در جنین حیوانات شود. ( USP DI 2005 ) در دوران شیردهی بعلت این که آنتی هیستامین ها امکان بروز واکنشهای هیجانی در نوزاد دارند و همچنین بعلت این که خطر بروز عوارض سمپاتومیمتیک در نوزادان وجود دارد مصرف آن فقط در صورتی که منافع آن نسبت به مضرات آن بیشتر است مجاز می باشد. ( USP DI 2005 )
تداخلات دارویی با شربت اکسپکتورانت
تداخلات دارویی : این دارو در حین مصرف یا قبل از 14 روز از قطع مصرف داروهای مهار کننده مونوآمین اکسیداز بکار نرود. پسودوافدرین ممکن است باعث کاهش اثر پایین آورنده فشارخون داروهایی چون متیل دوپا، مکامیل آمین و رزرپین شود . همچنین وقتی که بصورت همزمان با دیگوکسین بکار رود. منجربه افزایش فعالیت Pacemaker خارجی می شود. ( PDR 2007 ) کلرفنیرآمین باعث افزایش و طولانی شدن شدت اثــر داروهای مضعف سیستم عصبــی مرکزی می شود ( نظیر ضد افسردگی های 3 حلقه ای و داروهای آنتی کولینرژیک ) ( USP DI 2005 )
شرایط نگهداری شربت اکسپکتورانت
در دمای زیر 40 و ترجیحا” 15 تا 30 درجه سانتیگراد در ظرف در بسته نگهداری شود، و از یخ زدگی محافظت شود. (USP DI 2005)
سرفه چیست
سرفه نوعی واکنش دفاعی بدن (رفلکس) به مواد محرک تنفسی یا آلودگی هوا یا برای دفع ترشحات در هنگام بیماری است. مکانیسم سرفه خروج سریع هوای بازدمی بر اثر انقباض عضلات تنفسی است. سرفه به صورت ارادی یا رفلکسی ایجاد می‌شود. هر رفلکس دفاعی دارای مسیرهای آوران و وابران است. قسمت آوران رفلکس سرفه شامل گیرنده‌هایی از اعصاب حسی اعصاب سه قلو، زبانی – حلقی، حنجره‌ای فوقانی و عصب واگ است. قسمت وابران سرفه شامل عصب راجعه حنجره‌ای و اعصاب نخاعی است. سرفه با یک دم عمیق آغاز شده و با بسته شدن گلوت، شل شدن پرده دیافراگم و انقباض ماهیچه‌ای در برابر گلوت بسته شده، دنبال می‌شود. این امر سبب بالارفتن فشار داخل قفسه سینه شده و در اثر فشار مثبت قفسه سینه، نای تنگ می‌شود. ناگهان گلوت باز شده و به علت اختلاف فشار موجود میان مجاری هوایی و اتمسفر و نیز تنگ شدن نای، میزان زیادی از جریان هوا به سرعت از نای خارج می‌شود. این نیروها سبب می‌شوند تا ترشحات مخاطی و اجسام خارجی، از ریه به بیرون رانده شوند. درمان قطعی سرفه، به تشخیص علت بیماری زمینه‌ای و سپس شروع درمان اختصاصی بستگی دارد. حذف عامل محرک خارجی یا عامل تشدید کننده داخلی در صورت تشخیص مفید خواهد بود. سایر ملاحظات درمانی عبارتند از درمان عفونتهای اختصاصی دستگاه تنفسی، مصرف گشاد کننده‌های برونشها در شرایط انسداد برگشت‌پذیر مجاری هوایی مانند آسم، فیزیوتراپی قفسه سینه به منظور افزایش پاکسازی ترشحات در بیماران دچار برونشکتازی و آسپیراسیون تنفسی و درمان تومورهای داخل برونشی یا بیماری بینابینی ریه. درمان علامتی سرفه (مثلاً در اثر سرماخوردگی ساده) با داروهایی نظیر اکسپکتورانت، دکسترومتورفان، کدئین، دیفن هیدرامین کامپاند و کلوبوتینول می‌باشد. البته لازم به ذکر است که درمان علامتی سرفه، بدون نظر پزشک توصیه نمی شود. برای درمان طبیعی سرفه روش‌های زیر پیشنهاد شده‌است: 1- نوشیدن شربت عسل و آب لیمو 2- نوشیدن ترکیب 1/4 قاشق چای‌خوری فلفل قرمز، 1/4 قاشق چای‌خوری زنجبیل زمینی، 1 قاشق غذاخوری عسل، 1 قاشق غذاخوری سرکه سیب و 2 قاشق غذاخوری آب. 3- جوشاندن مقداری آب با 2 حبه سیر و 1 قاشق پونه کوهی. ریختن آن در یک فنجان و اضافه کردن 1 قاشق غذاخوری عسل.